Βρισκόμαστε σε μια υπό διαμόρφωση κατάσταση, τα χαρακτηριστικά, της οποίας έχουν ορισμένες ομοιότητες με τα όσα γνωρίσαμε κατά την διάρκεια όλης της προηγούμενης δεκαετίας. Την κατάσταση αυτή κάποιοι σπεύδουν να ονομάσουν ως «άλλο ένα μνημόνιο».
Το μνημόνιο ωστόσο προτάθηκε από τους “θεσμούς” ως θεραπευτικό φάρμακο για την αντιμετώπιση μιας (άρρωστης) κατάστασης που επικρατούσε στην ελληνική και σε άλλες οικονομίες.
Ορισμένα κράτη μπήκαν στην εντατική του νεοφιλελευθερισμού που ως βασικό εργαλείο για το χειρουργείο είχε την υποτίμηση της εργασίας και του βίου των πολλών. Το μνημόνιο έκανε τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
Αυτονόητα βρεθήκαμε απέναντι σε αυτό που έκανε την κρίση του 08/09 ευκαιρία για το κεφάλαιο και δυστυχία για τον κόσμο της εργασίας.
Το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο την περίοδο της εφαρμογής των μνημονίων είχε παρόλα αυτά ορισμένες βασικές πτυχές. Α) Διεθνείς οργανισμούς που εμφανίστηκαν ως εγγυητές της επιχειρούμενης οικονομικής φόρμουλας β) Τα κράτη (του βορρά) που εν μέσω κρίσης έγιναν οικονομικά και πολιτικά ισχυρότερα και γ) το μνημόνιο είχε επίσης μια εσωτερική λογική που από την οπτική της αριστεράς ήταν καταδικασμένο να αποτύχει αλλά είχε μια εσωτερική λογική.
Πολύ συμπυκνωμένα η λογική αυτή έλεγε: η μείωση του κόστους εργασίας και της φορολογίας των επιχειρήσεων θα κάνει μια οικονομία πιο ανταγωνιστική. Η μείωση της γραφειοκρατίας επίσης θα τονώσει τα κίνητρα για άμεσες ξένες επενδύσεις, οι επενδύσεις θα φέρουν θέσεις εργασίας και κάπως έτσι η ζωή συνεχίζεται.
Η νέα κατάσταση και τα μέτρα που λαμβάνονται με αφορμή τον κορόνα βάιρους δεν έχουν καμία εσωτερική λογική. Βρίσκουν την Ευρώπη σε μια κατάσταση αρκετά χειρότερη από αυτή που ήταν στα χρόνια των μνημονίων και τύποι σαν τον Τραμπ αμφισβητούν το νόημα ύπαρξης διεθνών οργανισμών όπως ο Π.Ο Υγείας.
Είναι σαφές ότι υπάρχει ανάγκη να κατανοηθεί η παρούσα συγκυρία. Μια λάθος ανάγνωση όμως οδηγεί σε λάθος πολιτικές συμπεριφορές και αποφάσεις. Τα μνημόνια είχαν χρονικό περιθώριο και η κοινωνία μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να μας βγάλει από αυτά.
Αυτό που επιτάσσει η ανάγκη τώρα είναι να αντιληφθούμε ότι οδεύουμε ολοταχώς προς μια νέα εποχή. Μια νέα φάση του “καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής” που ίσως χρειαστεί διαφορετικά εργαλεία. Σκεφτείτε για παράδειγμα μια γενικευμένη μορφή τηλεργασίας την ίδια στιγμή που 30 χρόνια τώρα τα συνδικάτα είχαν χάσει λόγω της επικράτειας του ατομικισμού, το κύρος και την αξιοπιστία τους. Τα πράγματα, υπό αυτό το πρίσμα, γίνονται πολύ πιο δύσκολα.
Υπάρχουν πολλές τέτοιες ενδείξεις που δηλώνουν κραυγαλέα την αναγκαιότητα για νέες μορφές δράσης και παρέμβασης. Δεν πρόκειται να γίνω μάντης κακών μαντάτων αλλά μου φαίνεται πως αδικούμε την δυνατότητα προσαρμογής των εργαλείων μας όταν οι καταστάσεις αλλάζουν.
Μια γενιά ανθρώπων (της ηλικίας μου, 30) και όχι μόνο χάνονται σε διαδοχικές κρίσεις. Δεν έχουμε προλάβει να ζήσουμε κάτι παλιό για να μπορέσουμε να υπερασπιστούμε. Εμείς ενηλικιωθήκαμε στο βασίλειο της ήττας παρά τους αγώνες που δώσαμε.
Δεν χρειάζεται να μαχόμαστε για κάτι που δεν γνωρίσαμε. Πρέπει να πολεμήσουμε για εκείνα που θέλουμε. Για κάτι καινούργιο. Και το καινούριο δεν μπορεί να είναι σύνθημα κενού περιεχομένου.
Το καινούργιο απαιτεί θάρρος και αποφασιστικότητα, απαιτεί προσεκτική και ιδιαίτερη ανάγνωση της κατάστασης για τις όποιες παραδοχές που θα γίνουν και αποτελεσματική μεθοδολογία ως προς την εφαρμογή και υλοποίηση του σχεδίου. Έστω, για να έχουμε κάποια πιθανότητα νίκης. Αυτή την πιθανότητα θέλουμε για να βρούμε κίνητρο, έμπνευση, διάθεση, όραμα.
Αυτός ο κόσμος αλλάζει Κεμάλ.
Χρέος μας είναι να γίνει προς το καλύτερο.
O Συμεών Λαμάι είναι πολιτικός επιστήμονας μέλος του Κ.Σ. της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ