Σταδιακά και σταθερά γίνεται σε όλους σαφές ότι ο πραγματικός φόβος για την πανδημία δεν αρκεί για να κρύψει την όξυνση των ταξικών αντιθέσεων. Το αφήγημα «νικητές της ζωής» πτωχεύει αφήνοντας έναν βασιλιά έκθετο να ψάχνει νέα ρητορική για την επόμενη μέρα.
Διότι, πράγματι, καταφέραμε ως κοινωνία να διαχειριστούμε επιτυχώς το πρώτο κύμα της πανδημίας, αλλά τώρα αναρωτιόμαστε για το «πώς θα ζήσουμε» την επόμενη μέρα. Λαμβάνοντας υπόψη μια επερχόμενη ύφεση που προσεγγίζει το 10% και ένα ανίσχυρο ΕΣΥ, γνωρίζουμε πως είμαστε έκθετοι σε μια πιθανή νέα έξαρση του ιού.
Είναι επίσης σαφές ότι τώρα δεν φοβόμαστε μόνο για τις ζωές μας, αλλά και για την ποιότητα αυτών. Ωστόσο, πώς προχωράμε προς το «άνοιγμα» της κοινωνίας, όταν ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που εγγυώνται τις ανθρώπινες ζωές αλλά και ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης; Πώς οδεύουμε προς την απελευθέρωση, αν κάθε βήμα ναρκοθετείται από την οικονομική επισφάλεια και μια πιθανή έξαρση της πανδημίας που θα ξαναπέσει πάνω σε ένα ανοχύρωτο ΕΣΥ;
Σε ένα τοπίο πλήρους αβεβαιότητας, αν θέλουμε να κάνουμε βήματα προς το «άνοιγμα», πρέπει να νιώσουμε κάτι πιο περιεκτικό απ’ τον φόβο που μας κυρίευσε και μας αυτοπεριόρισε σπίτι. Αυτή είναι άλλωστε η ιδιότητα του φόβου, να εξασφαλίζει την υπακοή και να καθιστά τους εξωτερικούς καταναγκασμούς μη αναγκαίους. Και καλώς γίναμε αστυνόμοι του εαυτού μας και οδηγηθήκαμε στον αυτό-εγκλεισμό. Αλλά τώρα πρέπει να δεχθούμε ότι πρέπει να εκτεθούμε στον κίνδυνο της ανεργίας, της εργασιακής επισφάλειας και μιας νέας πιθανής έξαρσης της πανδημίας με ένα αθωράκιστο ΕΣΥ, επειδή προέκυψε ένας καινούργιος φόβος, αυτός της κατάρρευσης ενός οικονομικού συστήματος που ακόμα «πατά» στα συντρίμμια της τελευταίας κρίσης.
Η ανθρώπινη ζωή «δεν έχει απόλυτη» προτεραιότητα έναντι της οικονομίας, είπε ο Σόιμπλε. «Ο COVID-19 μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικός, καθώς εξολοθρεύει δυσανάλογα τα γηραιότερα εξαρτημένα άτομα», έγραψε η Telegraph. «Αν πεθάνουν πολλοί, τι να κάνουμε;», αναρωτήθηκε ο Μπόρις Τζόνσον. Ενώ οι Sunday Times έγραφαν ότι «ο υπερβολικός φόβος της αρρώστιας και του θανάτου έχει αδρανοποιήσει το έθνος και διαβρώνει την εργασιακή ηθική μιας γενιάς». Η ελληνική πινελιά σε αυτό το δυστοπικό παζλ συμπληρώθηκε από τον υπουργό των Εσωτερικών, ο οποίος ερωτώμενος για την επόμενη μέρα ανέφερε πως δεν μπορεί να εγγυηθεί τίποτα αφού… καπιταλισμό έχουμε.
Η οικονομία λοιπόν, πρέπει να λειτουργήσει πάση θυσία, η οικονομία uber alles, για την ακρίβεια, η υφιστάμενη μορφή οικονομικής δραστηριότητας. Αλλά εμείς γιατί πρέπει να δεχθούμε τους φόβους αυτών που βάζουν στη ζυγαριά απ’ την μια τις υλικές και άυλες αξίες της οικονομίας, και απ’ την άλλη τη ζωή μας; Γιατί να δεχθούμε να συγκρίνουμε οικονομικές αξίες με ανθρώπινες ζωές; Στο τέλος της ημέρας, γιατί να θεωρήσουμε ότι τη δική μας επιβίωση εγγυάται η ομαλή και πλήρως «ελεύθερη» λειτουργία της οικονομίας. Γιατί να δεχθούμε οι ζωές μας να εγκλωβίζονται στις ιδεοληψίες έναντι οτιδήποτε δημόσιου;
Η πανδημία μας θύμισε αλήθειες που είχαμε ξεχάσει. Την ανθρώπινη ευαλωτότητα, τη σημασία των δημόσιων υπηρεσιών, την αξία της δημόσιας υγείας, την αλληλεγγύη και την κοινωνική υπευθυνότητα. Αυτές οι αξίες δεν μπορούν να μεταφραστούν σε οικονομικές αξίες. Είναι εντελώς άχρηστες για το οικονομικό σύστημα. Μάλιστα, συχνά αν όχι πάντα, το αμφισβητούν.
Εμείς, λοιπόν, έτσι οφείλουμε να προχωρήσουμε το άνοιγμα με Αλληλεγγύη – Ισότητα – Κοινωνική Δικαιοσύνη.
Δεν θα συναινέσουμε σε ένα «άνοιγμα» δίχως σχέδιο για τις ζωές μας. Δεν θα δεχθούμε άνθρωποι να στοιβάζονται σε αεροπλάνα για να αποφύγουν την οικονομική κατάρρευση οι αεροπορικές και η νέα γενιά να ξυλοφορτώνεται από ΜΑΤ στις πλατείες. Με εξαίρεση την πλατεία Ομονοίας. Δεν θα ανεχθούμε να υπάρχει μέριμνα για την επιβίωση μεγαλοεργολάβων και καναλαρχών και πλήρης αδιαφορία για εργαζόμενους, ανέργους, φοιτητές και μαθητές. Θα ξαναζωντανέψουμε τις πλατείες, τα σχολεία, τους χώρους εργασίας και τα Πανεπιστήμια. Θα ξαναδώσουμε πνοή στις κοινότητες, στη συλλογική ζωή, στους αγώνες, στο όραμα προς το καλύτερο για όλους και όλες. Δεν είναι η πρώτη φορά. Έχει ξαναγίνει. Θα γίνει. Ξανά.
Πολιτικός επιστήμονας, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ